Aktualności

I rozbiór Polski. 250 rocznica tragicznych wydarzeń.

Po wojnie siedmioletniej terytorium Rzeczypospolitej stanowiło łakomy kąsek dla trzech sąsiadujących z nią wielkich mocarstw, które kosztem Polski chciały regulować swoje wzajemne stosunki. Austria starała się rozbić tzw. system północny, opierający się na sojuszu Prus i Rosji, poprzez przekupienie tych pierwszych terenami Prus Królewskich w zamian za zwrot śląska. Mimo że Prusy nie okazały się tą propozycją zainteresowane, podobne pomysły miały się już niedługo urzeczywistniać, tym bardziej, że w wyniku wojny rosyjsko-tureckiej cała Europa zaczęła poważnie obawiać się o dotychczasowy stan równowagi.

Bezpośrednim wynikiem tego ostatniego był‚ pruski plan uregulowania wschodniego sporu między Rosją, a Austrią (uważajÄ…cÄ… TurcjÄ™ za swojÄ… strefÄ™ wpÅ‚ywów) kosztem Polski - zamiast terenów tureckich Rosja miaÅ‚a zaspokoić siÄ™ u swoich zachodnich granic, a żeby byÅ‚o sprawiedliwie, również inni mieli skorzystać w ten sam sposób. Rosja w koÅ„cu zostaÅ‚a przekonana (tym bardziej że trzeba byÅ‚o jakoÅ› ukarać Polaków za konfederacjÄ™ barskÄ…), lecz nadal chciaÅ‚a utrzymywać kuratelÄ™ nad okrojonÄ… RzeczÄ…pospolitÄ…. Austria i Prusy nie dbaÅ‚y o to zbytnio, usiÅ‚ujÄ…c jedynie zdobyć dla siebie jak najwiÄ™cej i jak najkorzystniej.

Ostatecznie na podstawie ukÅ‚adów z 5 sierpnia 1772 r. Prusy otrzymaÅ‚y 36 tys. km² (580 tys. mieszkaÅ„ców), Austria - 83 tys. km² (2 650 tys. mieszkaÅ„ców), Rosja - 92 tys. km² (1 300 tys. mieszkaÅ„ców). Pruski udziaÅ‚ byÅ‚ najbardziej rozwiniÄ™ty gospodarczo, a do tego przyczyniÅ‚ siÄ™ do ziszczenia odwiecznych marzeÅ„ Hohenzollernów o poÅ‚Ä…czeniu Brandenburgii (z Berlinem) z dawnymi Prusami Książęcymi (z Królewcem). Austria otrzymaÅ‚a za to Lwów wraz z cennymi kopalniami soli, a Rosja teren stosunkowo najbardziej zacofany, choć i najwiÄ™kszy. Ten ukÅ‚ad wywoÅ‚aÅ‚ sprzeciw w Warszawie, tak ze strony posÅ‚ów, jak i króla, który jednak nie protestowaÅ‚ gÅ‚oÅ›no, choć staraÅ‚ siÄ™ usilnie o interwencjÄ™ zachodnioeuropejskÄ…. Opór polski wzmógÅ‚ jedynie groźby zaborców, że zwiÄ™kszÄ… swoje nabytki, dlatego też 30 wrzeÅ›nia 1773 r. traktaty rozbiorowe zostaÅ‚y ratyfikowane. BezpoÅ›rednim rezultatem tych wydarzeÅ„ byÅ‚a ratyfikacja ukÅ‚adów handlowych z 1775 r., m.in. z Prusami, które oddawaÅ‚y w ich rÄ™ce prawie absolutnÄ… kontrolÄ™ nad gospodarkÄ… królestwa StanisÅ‚awa Augusta.

Galeria