KoÅ›cióÅ‚ peÅ‚ni funkcjÄ™ Å›wiÄ…tyni parafialnej, sanktuarium i kolegiaty. Nosi godność bazyliki mniejszej. Stanowi wschodniÄ… część dawnego kompleksu klasztornego dominikanów. Ze wzglÄ™du na bogatÄ… historiÄ™ i wielokulturowość regionu jest prawdziwÄ… atrakcjÄ… turystycznÄ… póÅ‚nocno-wschodniej Polski.
Historia powstania kościoła
KoÅ›cióÅ‚ Nawiedzenia NajÅ›wiÄ™tszej Maryi Panny zostaÅ‚ zbudowany w latach 1610–1619 w stylu późnorenesansowym przez dominikanów, którzy zostali sprowadzeni do Sejn w 1602 z Wilna. Fundatorem sejneÅ„skiego klasztoru byÅ‚ Jerzy GrodziÅ„ski.
ÅšwiÄ…tynia zostaÅ‚a konsekrowana przez biskupa Jerzego Tyszkiewicza w 1632 pod wezwaniem NajÅ›wiÄ™tszej Maryi Panny, Å›w. Jerzego i Å›w. Jacka. W późniejszym czasie do koÅ›cioÅ‚a zostaÅ‚ dobudowany kompleks zabudowaÅ„ klasztornych, które ukoÅ„czono w 1706. W latach 1760–1779 dokonano przebudowy koÅ›cioÅ‚a w stylu baroku wileÅ„skiego. FundatorkÄ… tego przedsiÄ™wziÄ™cia byÅ‚a Róża z Platerów StrutyÅ„ska.
Podczas przebudowy Å›wiÄ…tyni zmieniono orientacjÄ™ koÅ›cioÅ‚a. W miejscu poprzedniego prezbiterium zbudowano monumentalnÄ…, dwuwieżowÄ… fasadÄ™ oraz przedÅ‚użono wnÄ™trze o dwa przÄ™sÅ‚a. W trakcie prac zlikwidowano przybudówki poÅ‚Ä…czone z korpusem nawowym i prezbiterium. Rozebrana zostaÅ‚a dzwonnica stojÄ…ca po póÅ‚nocnej stronie koÅ›cioÅ‚a.
W 1804 klasztor dominikaÅ„ski w Sejnach zostaÅ‚ skasowany przez wÅ‚adze pruskie. KoÅ›cióÅ‚ podominikaÅ„ski zostaÅ‚ zamieniony na parafialny. W 1818 koÅ›cióÅ‚ poklasztorny zostaÅ‚ podniesiony do godnoÅ›ci katedry diecezji augustowskiej, a zabudowania klasztorne przeznaczone na siedzibÄ™ biskupa, kurii i seminarium duchownego.
W latach 1807-1817 w salach klasztoru dziaÅ‚aÅ‚o liceum, którego dyrektorem byÅ‚ ks. Wojciech Szweykowski (późniejszy rektor Uniwersytetu Warszawskiego). Uczelnie dziaÅ‚ajÄ…ce w klasztorze sÅ‚ynęły z wysokiego poziomu nauczania, a Sejny zdobyÅ‚y miano „Oxfordu PóÅ‚nocy”. W roku 1826 biskupem sejneÅ„skim zostaÅ‚ MikoÅ‚aj Manugiewicz, który zdobyÅ‚ dotacjÄ™ rzÄ…dowÄ… na uruchomienie i prowadzenie Seminarium Duchownego W 1826 roku w poklasztornych budynkach zostaÅ‚o otwarte nowe Seminarium Duchowne.KsztaÅ‚ciÅ‚o ono kleryków dla potrzeb caÅ‚ej nowej Diecezji SejneÅ„skiej (istniaÅ‚a 1818-1925), którÄ… utworzyÅ‚ po zniesieniu Diecezji wigierskiej Papież Pius VII. Diecezja liczyÅ‚a 12 dekanatów, od Wysokiego Mazowieckiego i Åomży na poÅ‚udniu, po KalwariÄ™, Mariampol i WiÅ‚kowyszki na póÅ‚nocy. W parafiach na tym obszarze posÅ‚ugiwali duchowni ksztaÅ‚ceni w seminarium sejneÅ„skim. Seminarium ksztaÅ‚ciÅ‚o wielu przyszÅ‚ych wybitnych litewskich duchownych, dziaÅ‚aczy - przyszÅ‚Ä… inteligencjÄ™ odradzajÄ…cego siÄ™ narodu litewskiego.
Po utworzeniu Republiki Litewskiej i Rzeczypospolitej Polskiej w 1925 diecezja augustowska (sejneÅ„ska) zostaÅ‚a zniesiona i podzielona na dwie diecezje: wyÅ‚kowyskÄ… i Å‚omżyÅ„skÄ…. Siedziby biskupów przeniesiono do Åomży i WyÅ‚kowyszek. ÅšwiÄ…tynia utraciÅ‚a rangÄ™ katedralnÄ… i przez nastÄ™pne dziesiÄ™ciolecia nie peÅ‚niÅ‚a zaszczytnych funkcji, pozostajÄ…c jedynie lokalnym oÅ›rodkiem pielgrzymkowym oraz koÅ›cioÅ‚em parafialnym.
W 1973 w zwiÄ…zku z planami rozwoju sanktuarium maryjnego i koronacjÄ… figury Matki Boskiej SejneÅ„skiej koÅ›cióÅ‚ podominikaÅ„ski zostaÅ‚ podniesiony do godnoÅ›ci bazyliki mniejszej. W 2005 Å›wiÄ…tynia zostaÅ‚a ustanowiona kolegiatÄ… kapituÅ‚y sejneÅ„sko-wigierskiej.